Nowa Przestrzeń. Etyczne przestrzenie publiczne
ETHICAL PUBLIC SPACES
Wprowadzenie:
W październiku 2016 r. odbyło się spotkanie naukowców czterech krakowskich uczelni (Akademii Sztuk Pięknych im. J. Matejki w Krakowie, Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego), którego celem była próba zdefiniowania cech określających etyczną przestrzeń publiczną. Końcowy wielogłos i brak sformułowania jednej wypowiedzi, pod którym podpisaliby się architekci, socjologowie i psycholodzy przestrzeni, był dowodem na to, jak skomplikowaną materią, niezwykle trudną do wpisania w naukowe reguły, jest jednoznaczne określenie norm zachowania, wzorców postępowań z jednoczesnym odniesieniem do sposobów kształtowania przestrzeni. W dobie postępującej atomizacji społeczeństwa, o której często pisał nieżyjący już Zygmunt Bauman, ścieranie się poglądów i myśli – zwłaszcza projektantów – ma jeden zasadniczy cel: znaleźć rozwiązania formalne i przestrzenne będące katalizatorem interakcji międzyludzkich. Człowiek jest istotą społeczną i w jego naturze leży tworzenie kontaktów interpersonalnych. W czasie złożonych zjawisk społecznych, których jesteśmy mimowolnymi uczestnikami, postępującej rewolucji cyfrowej, utrwalone przez lata zachowania ulegają jednak degradacji lub zanikają całkowicie, czyniąc przestrzeń publiczną jedynie punktem orientacyjnym na mentalnych mapach tworzonych przez mieszkańców. Fizyczny kontakt z drugim człowiekiem zastępowany jest coraz częściej byciem w społecznościach wirtualnych, a tożsamość społeczna wynikająca z fizycznych aspektów życia we wspólnotach powoli staje się zbędnym emocjonalnym balastem.
Pierwsza część publikacji pod wspólnym tytułem Teoria jest zapisem odrębnych stanowisk, różnych punktów widzenia uczestników tamtego spotkania, ale nie tylko - głos w trwającej cały czas dyskusji zabrali także młodzi naukowcy, prezentując swoje zdanie na temat współczesnego kształtowania wspólnych przestrzeni miejskich.
W drugiej części publikacji zaprezentowano projekty koncepcyjne naprawy wybranych prze- strzeni publicznych Krakowa, wykonane przez interdyscyplinarne zespoły projektowe studentów Wydziału Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych im. J. Matejki w Krakowie, Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki i Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Są to wizje etycznych przestrzeni publicznych, w których przedstawione zostały wszystkie elementy budujące pozytywne emocje sprzyjające kontaktom międzyludzkim, pokazujące obraz miasta w zupełnie innym świetle, pozytywnych zmian możliwych do zrealizowania.
