Po-mosty kulturowe
Już po raz czwarty studenci z Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej i Wydziału Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie spotkali się na międzyuczelnianych warsztatach „Nowa Przestrzeń 2012”. Wzorem lat ubiegłych terenem działań projektowych uczestników warsztatów były obszary znajdujące się na styku z bulwarami wiślanymi w Krakowie. Po raz pierwszy do wspólnej pracy zostali zaproszeni studenci z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Podczas warsztatów, które trwały od 18 do 22 listopada ubiegłego roku, 56 studentów w 9 mieszanych zespołach zmagało się z interpretacją głównego tematu: PO-MOSTY KULTUROWE. W pracy wykorzystano wyniki badań wykonanych przez studentów Instytutu Socjologii UJ. Wprowadzeniem do działań twórczych był wykład prof. art. rzeźbiarza Stefana Dousy z PolitechnikiKrakowskiej oraz organizatorów warsztatów dr hab. Beaty Gibała-Kapeckiej, prof. ASP i niżej podpisanego. Po pełnych emocji twórczych dniach pracy zespoły projektowe przedstawiły swoje wizje. Pokazano rozwiązania przestrzenne przeznaczone dla konkretnego adresata lub adresatów (grupy społecznej), którzy zamieszkują teren objęty wcześniejszymi badaniami socjologicznymi lub na nim przebywają. Dodatkową trudnością do rozwiązania i przedstawienia, oprócz formy, była funkcja proponowanych rozwiązań przestrzennych: pomostu kulturowego, ułatwiającego kontakty społeczne, a także łączącego człowieka z kulturą.
Zaprezentowano bardzo interesujące i różnorodne projekty. Poczynając od małych form przestrzennych, zlokalizowanych w okolicach Wawelu, służących do nawiązywania kontaktów interpersonalnych, poprzez szereg form mostów-niemostów łączących brzegi Wisły, jednak zawsze z dodatkową funkcją, jak np. informacja kulturalna czy turystyczna. Często powracającym motywem były wspólne fora, projektowane pomiędzy jednym brzegiem a drugim. Miały one zwracać uwagę przechodniów ciekawymi koncepcjami formalnymi, kusić ich swą wygodą i zachęcać do zatrzymania się, wspólnych rozmów, nawiązywania nowych znajomości. Jeden z zespołów przedstawił pomysł podziemnych szlaków, łączących najważniejsze turystycznie i kulturalnie miejsca Krakowa. System szlaków w dzień jest niewidoczny, jednak w nocy rysowany światłem, wskazującym kolejne wejścia do tuneli i trasę przemieszczania się zarówno pod ziemią, jak i wodą. Science-fiction dzisiaj, ale w przyszłości?
Barierą utrudniającą na początku pracę w zespole był sposób komunikacji, gdyż studenci często mówili „innym językiem”, zarezerwowanym dla swoich dyscyplin. Jednak po kilku godzinach wspólnej pracy socjolodzy, architekci wnętrz i architekci zaczęli mówić jednym głosem. Słowa, przestrzeń architektoniczna, perspektywa, przestrzeń społeczna czy publiczna rozumiana była jednakowo przez wszystkich uczestników warsztatów. Początkowy dialog, oparty na poznawaniu własnych możliwości, przeistoczył się w wymianę myśli, pomysłów, wspólnych analiz, gdy tylko określono cel i dostrzeżono możliwość współpracy na wcześniej nieodkrytych płaszczyznach. Szybki i pozytywny efekt współpracy to najlepszy przykład korzyści, jakie daje interdyscyplinarność w kształceniu młodzieży akademickiej.
Należy docenić wartość merytoryczną prac studentów, a także jakość zaprezentowanych rozwiązań projektowych. Nasuwa się również refleksja, że przyszłość i rozwój architektury, architektury wnętrz, jak również innych gałęzi nauki tkwi w ciągłym poszerzaniu ich horyzontów, a interdyscyplinarność jest tego najlepszym sposobem. Wyjście ze skostniałych schematów kształcenia, otwarcie się na inne dziedziny nauki i szukanie wspólnych obszarów badań powinno być tego początkiem. Warsztaty PO-MOSTY KULTUROWE były przykładem takiego interdyscyplinarnego działania w skali trzech krakowskich uczelni. Efekt czterodniowej pracy studentów pokazuje, jak bardzo pouczające było to działanie. Powstały prace, kreujące przestrzeń wirtualną, w której człowiek jest zawsze głównym uczestnikiem — odbiorcą i użytkownikiem. Podbudowa socjologiczna, wykonana przez studentów-socjologów na początku projektowania, była na tyle mocna, że żaden z projektów nie poddał się ułudzie wirtualnego projektowania. Uważam, że współpraca interdyscyplinarna powinna być jednym z ważniejszych elementów systemu kształcenia przyszłego socjologa, architekta wnętrz czy architekta.
